“Đảng, Quốc hội, Chính phủ nhất quán chủ trương giá điện phải theo cơ chế thị trường nếu không sẽ gây méo mó nền kinh tế” - Người phát ngôn của Chính phủ, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam khẳng định tại cuộc Họp báo thường kỳ Chính phủ tháng 7/2013 vào chiều tối ngày 30/7/2013.
Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam, người phát ngôn của Chính phủ. Ảnh: Trần Ngọc Thọ
Người phát ngôn của Chính phủ cũng cho rằng, thời gian qua, do giá điện thấp dưới giá thành nên đã kéo theo những hệ lụy đáng tiếc.
Cụ thể, giá điện dưới giá thành như hiện nay thì hậu quả là hàng loạt các dự án đầu tư trực tiếp và gián tiếp sẽ không chịu áp dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm điện. Và minh chứng về tình trạng ồ ạt trong sản xuất cán, phôi thép thời gian qua là bài học đắt giá khi một loạt các nhà máy đã tận dụng giá điện thấp của Việt Nam, đưa công nghệ lạc hậu vào sản xuất cán thép rồi xuất đi nước thứ 3. Nguy cơ kéo theo cả nền công nghiệp lạc hậu. Thêm nữa, không có dự án đầu tư nào ngoài ngành Điện bởi giá bán điện thấp, nhà đầu tư không thể có lãi nên không dám bỏ vốn đầu tư. Riêng phía Nhà nước thì không thể mãi đầu tư cho các dự án điện được. Muốn giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước thì cần phải thu hút được các nhà đầu tư vào ngành Điện. Và đương nhiên muốn vậy phải có cơ chế giá làm sao đó cho nhà đầu tư người ta có lãi và có thể tái đầu tư, phát triển.
“Giá điện dưới giá thành và giá than bán cho sản xuất điện cũng dưới giá thành nên kéo theo tình trạng khai thác và xuất lậu than qua đường biển để có giá cao, làm thất thu ngân sách, tài nguyên quốc gia”
Để tránh méo mó nền kinh tế, giá điện buộc phải tăng có lộ trình. Ảnh: Trần Ngọc Thọ
Theo Bộ trưởng Đam, lý do thời gian qua Nhà nước chưa thể ngay một lúc đưa giá điện theo thị trường mà phải tiến hành theo lộ trình bởi lẽ sức khỏe của nền kinh tế còn hạn chế, một số ngành hàng sức cạnh tranh đã yếu nếu tăng giá điện đột ngột ở mức cao thì sẽ làm yếu thêm. Do vậy mỗi lần tăng giá điện các bộ, ngành và Chính phủ tính toán rất kỹ đến sức khỏe của nền kinh tế. Xem xét kỹ lưỡng các yếu tố biến động trong yếu tố đầu vào của điện , tính toán đến mức độ ảnh hưởng đến chỉ số lạm phát (CPI).
“Thứ nhất, người dân Việt Nam có thu nhập thấp và cái gì cũng tính theo giá quốc tế thì sẽ rất khó khăn. Đúng là có yếu tố giá rẻ để làm ra điện, nhưng chỉ ngoài thủy điện thôi còn các phần còn lại phải mua theo giá quốc tế như điện chạy bằng khí thì máy móc, giá khí cũng theo giá quốc tế, điện gió, điện mặt trời thì giá máy móc cũng theo giá quốc tế. Chúng ta không có sự lựa chọn. Chúng ta nhằm vào việc thay vì hỗ trợ chung cho điện thì hỗ trợ cho người dân.” - Bộ trưởng Đam nhận định.
Thành viên của Chính phủ cũng chia sẻ rất thật, đã có nhiều người bạn chất vấn trực tiếp bản thân ông rằng làm sao có thể so sánh giá điện của Việt Nam với giá thế giới được khi thu nhập đầu người của chúng ta còn thấp. Tuy nhiên, cần phải lật lại vấn đề rằng chỉ một ví dụ thôi nhu cầu của người dân các nước họ dùng điều hòa, ti vi thế thử hỏi có giá cái ti vi, điều hòa của Việt Nam có thấp hơn thế giới không?
“Về lâu dài, Chính phủ sẽ theo đuổi chính sách không bao cấp giá điện chung như hiện nay mà hướng hỗ trợ vào đối tượng hộ nghèo, thu nhập thấp. Theo đó, mỗi hộ dân, nhất là người nghèo được bao cấp một cơ số điện nhất định. Chính phủ khẳng định sau này khi điều hành giá điện sẽ có chính sách hỗ trợ người tiêu dùng có thu nhập thấp, người nghèo. Chúng ta tiến tới cơ chế thị trường kèm theo điều kiện hỗ trợ cho người dân, nhất là người thu nhập thấp và người nghèo. Và khuyến khích các doanh nghiệp không chỉ bằng lời nói mà bằng cơ chế tài chính, chính sách thuế cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, để đầu tư vào công nghệ hiện đại và tiết kiệm năng lượng hơn.” - Người phát ngôn của Chính phủ khẳng định.
Theo Bộ trưởng Đam, thời gian tới Chính phủ yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam cần chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, giải thích cho người dân và dư luận về những lần điều chỉnh giá điện qua nhiều kênh thông tin khác nhau. Qua đó, tiếp thu những phản ánh của dư luận để có cách thức xử trí nhanh nhạy và phù hợp nhằm tạo đồng thuận xã hội trong những lần điều chỉnh giá điện của Nhà nước.
Ngọc Thọ /icon.com.vn